Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Łukowa

Dekanat: Tarnogród

Łukowa 232; 23-412 Łukowa

tel.: 84 687 4009

e-mail: [email protected]

www: lukowaparafia.pl/

Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Łukowa
fot. ks. Jacek Rak
GPS: 50.379036, 22.916933

Księża pracujący w parafii

Msze Święte

Niedziele: 08:00 09:00 (Babice) 10:00 11:30 (Osuchy) 12:00 (z udziałem dzieci) 16:30

Dni powszednie: 07:00 07:25


Odpust parafialny: św. Izydora Rolnika (10 maja), św. Anny (ostatnia niedziela lipca), Wniebowzięcie NMP (15 sierpnia)

Dane administracyjne

Liczba mieszkańców: 3837

Liczba katolików: 3680

Do parafii należą

Do parafii należą miejscowości: Babice, Kozaki, Łukowa, Osuchy, Podsośnina

Rys historyczny

Początki parafii łukowskiej sięgają czasów panowania Kazimierza Wielkiego - I poł. XIV w. O późniejszej lokacji samej wsi (1386 r.), założonej przez możnowładcę Jana Kustę, wspomina w poemacie "Dryas Zamchana" Jan Kochanowski, który przybył 8 V 1578 r. wraz z królem Stefanem Batorym do Zamchu na zaproszenie Wielkiego Hetmana Koronnego Jana Zamoyskiego. Pierwsze historyczne wzmianki o istnieniu parafii znajdują się w dokumencie z r. 1466, gdzie określa się ją jako "antiguis dictus" tzn. starożytnego pochodzenia.

Parafia należąca pierwotnie do diecezji przemyskiej posiadała swój drewniany kościół, który niszczony pożarami był zawsze odbudowywany. Konsekracji kolejnego kościoła dokonał za zgodą bpa przemyskiego ks. Walerian Lubieniecki Domejko, 8 II 1615 r. nadając mu tytuł Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Kościół ten przetrwał do roku 1671. Na jego miejscu, w 1677 r. wybudowano nowy kościół, który konsekrował bp Piechowski w 1721 r. Konsekrowane były także wtedy trzy ołtarze i cztery dzwony m.in. jeden z 1699 r.

Plebani łukowscy mając dobre uposażenie utrzymywali jednego lub dwóch wikariuszy, organistę i  służbę kościelną. Wśród proboszczów kościoła łukowskiego zwłaszcza w XVII wieku spotkać można kapłanów - profesorów Akademii Zamojskiej (w tym dwóch późniejszych biskupów), gdyż od 1588 r. Łukowa oddana została w posiadanie dziedziczne Zamoyskim, stając się wkrótce ośrodkiem klucza ich ordynackich dóbr.

Teren parafii zamieszkiwali katolicy obrządku unickiego szczególnie w Babicach i Chmielku. W ramach represji carskich, po kasacie Unii, zmuszeni byli przejść na prawosławie. W tym czasie zamordowany został rezydujący w Babicach dziekan unicki ks. Bojarski.W czasie niewoli wieś Łukowa znalazła się pod zaborem austriackim aż do r. 1809, kiedy to włączono ją do Księstwa Warszawskiego. Na Kongresie Wiedeńskim na ponad 100 lat przeszła w ręce Rosjan.
16 IV 1863 r., na terenie lasów łukowskich doszło do potyczki oddziału płk. Marcina Borelowskiego "Lelewela" z przeważającymi wojskami rosyjsko-kozackimi. Powstańcy mieli stratę 3 poległych, których pochowano 19 IV 1863 r. na cmentarzu parafialnym w Łukowej oraz kilku rannych, wśród nich śmiertelnie rannego ks. Żółtowskiego (pochowany w Józefowie).

Po upadku powstania styczniowego probostwu w Łukowej ukazem carskim skonfiskowano znaczną cześć ziemi. Może stało się to i z tej przyczyny, że wikariusz łukowski Karol Kobrzyński został kapelanem oddziału powstańczego, który obozował w lasach okalających Łukowę (Maziarze, Kozaki). W tym czasie dwa XVIII-wieczne ołtarze z drewnianego kościoła łukowskiego przemalowano na czarno - na znak żałoby narodowej. Po zabraniu ziemi parafialnej przez rząd carski pozostało przy niej jedynie 4 ha. Obszar parafii był bardzo rozległy. Oprócz Łukowej do parafii należały: Zamch, Obsza, Wola Obszańska, Borowiec, Olchowiec, Dorbozy, Babice, Chmielek, Szarajówka, Zawadka, Budzyń, Rakówka, Pisklaki, Szostaki, Kozaki, Osuchy.

Kościół drewniany przerwał do  roku 1880, kiedy to staraniem ks. proboszcza Antoniego Boraczyńskiego oraz fundacji hr. Tomasza Zamoyskiego i parafian został pobudowany nowy kościół murowany, istniejący do obecnego czasu. Do nowo wybudowanego kościoła wniesiono barokowe XVII i XVIII-wieczne ołtarze ze starego drewnianego kościoła. Nowy kościół poświęcony został przez ks. Franciszka Klickiego i oddany do użytku wiernych 31 X 1880 r.

W dniach 29-31 V 1905 r. odbyła się, po trzydziestu latach przerwy spowodowanej ukazem carskim, wizytacja parafii przez bpa Franciszka Jaczewskiego. 17 VI 1915 r. Rosjanie spalili i całkowicie ograbili znaczną część Łukowej. Dokonali masowego wysiedlenia w głąb Rosji mieszkańców. Z całej parafii wysiedlono 5135 osób. W r. 1916 powróciło 217 osób,
w 1917 - 264, a w 1918 roku - 1551 osób.

19 VI 1936 r. murowany, nowy kościół łukowski został konsekrowany staraniem proboszcza Ludwika Liwerskiego. Świątynię konsekrował ks. Biskup Adolf Józef Bożeniec Jełowicki w obecności
4 tysięcy wiernych. Na tę uroczystość przygotowane zostały, z inicjatywy ks. Liwerskiego, polichromie stanowiące połączenie klasycznej sztuki kościelnej i ludowej w stylu Wyspiańskiego. Malowidła ścienne wykonał prof. Tadeusz Korpal z Krakowa.

W 1937 r. staraniem ks. Liwerskiego z Rzymu sprowadzone zostały do  Łukowej relikwie św. Izydora - patrona parafii.
W dniach 15-16 IX 1939 r. część Armii Kraków stoczyła krwawe boje pod Podsośniną Łukowską, a na cmentarzu pozostało pochowanych 104 żołnierzy. Spustoszenia przyniosły lata 1943-1944: wysiedlenie ludności, akcje pacyfikacyjne, obozy koncentracyjne. Razem z parafianami do obozu koncentracyjnego na 5 lat dostał się proboszcz, ks. Ludwik Liwerski. Zniszczono i spacyfikowano duże wsie: Osuchy, Szarajówkę, Głuchy, Kozaki i Podsośninę. 25 VI 1944 r. w czasie największych w Polsce walk partyzantów z Niemcami, zginęło w rejonie Osuch ponad 400 żołnierzy AK i BCh (na cmentarzu spoczywa 230 partyzantów).

27 V 1947 r. parafię łukowską wizytował bp lubelski Stefan Wyszyński. Były to pierwsze odwiedziny Pasterza Kościoła od wybuchu II wojny światowej. Bp Stefan Wyszyński udzielił wówczas bierzmowania 1500 osobom. Po II wojnie światowej parafia w Łukowej otrzymała w Babicach 11,04 ha ziemi pocerkiewnej (dawnej unickiej). W latach 2003-2004 zamontowano w kościele 19 witraży, które wykonała Pracowania Witraży Zbigniewa Jawroskiego z Wrocławia.

Obecny kościół jest murowany z czerwonej cegły, otynkowany, jednonawowy, przy prezbiterium dwie zakrystie, dwie boczne kaplice, na frontonie wysoka wieża. Wyposażenie wnętrza pochodzi z poprzedniego kościoła (w. XVII i XVIII). Posiada 5 ołtarzy. Ołtarz główny, drewniany, z 1 poł. w. XIX z herbami Jelita i Korczak i rzeźbami św. Antoniego
i Franciszka oraz dwóch proroków, obraz "Wniebowzięcie NMP" Rafała Hadziewicza. Ponadto są 4 drewniane ołtarze boczne (w. XVII-XVIII); w lewej kaplicy z obrazem MB Częstochowskiej, a obok, dawniej na zasuwie - obraz św. Józefa, w prawej krzyż, a obok, dawniej na zasuwie - obraz św. Franciszka z Asyżu. Po lewej stronie ołtarz z obrazem MB Różańcowej ( XVII w.), a po prawej - z obrazem chrztu Pana Jezusa (XVII w.). Chrzcielnica kamienna barokowa. Na chórze muzycznym są organy z r. 1888, wykonane przez Blomberga z Warszawy (11-głosowe). Do cennych zabytków znajdujących się na stanie parafii należą także barokowe ornaty i XVII naczynia liturgiczne oraz dawne XVII wieczne księgi parafialne.

Cmentarz grzebalny

1. Cmentarz grzebalny rzymskokatolicki w Łukowej, czynny, z kwaterą poległych, w 1939r., żołnierzy Armii Kraków, z mogiłami poległych partyzantów oraz pomnikiem Powstańców Styczniowych poległych pod Kobylanką, założony na przełomie XVIII i XIX w., w kształcie wydłużonego prostokąta o pow. 4 ha, podzielony na kwatery, ogrodzony ażurowym murem z silikatowej cegły

2. Cmentarz przykościelny, dawniej przycerkiewny oraz grzebalny w Babicach, nieczynny, czynny do ok. 1825 r., w kształcie czworoboku o pow. 0,2 ha, ogrodzony drewnianym płotem sztachetowym przy kamiennych słupach

3. Cmentarz prawosławny, dawniej greckokatolicki, tzw. mogiłki, w Babicach, nieczynny, założony ok. r. 1825, w kształcie wydłużonego prostokąta o pow. 0,4 ha

4. Cmentarz prawosławny w Babicach, czynny, założony w r. 1912, w kształcie prostokąta o pow. 0,54 ha, otoczony wałem ziemnym

5. Cmentarz prawosławny, dawniej greckokatolicki w Chmielku, czynny, nieużytkowany, założony prawdopodobnie w I. poł. w. XIX, w kształcie wydłużonego czworoboku o pow. 0,7 ha

6. Cmentarz Partyzancki w Osuchach, nieczynny, założony w r. 1944, w kształcie prostokąta o pow. 0,12 ha, ogrodzony metalową siatką ujęta w ramy

7. Cmentarz w Podsośninie Łukowskiej, nad Tanwią, z czasów I wojny światowej, nieczynny, założony w r. 1915, ogrodzony metalową siatką przy metalowych słupach.

Kapłani zmarli pochowani na cmentarzu parafialnym:
ks. Władysław Matuszyński (+1966), ks. Witold Smyk (+2013)

Kaplice na terenie parafii

1. Kościół filialny, pw. św. Andrzeja Apostoła, w Babicach,

Do w. XIX była tutaj parafia unicka, którą później zamieniono na prawosławną. W miejscu dawnego kościoła unickiego w latach osiemdziesiątych w. XIX wybudowano cerkiew prawosławną. Fundatorami jej byli Zamoyscy oraz parafianie. Właśnie ten kościół został oddany katolikom. W r. 1947 był poświęcony przez ks. Józefa Dygasa, kilkakrotnie malowany (m.in. w r. 1971). Kościół murowany, jednonawowy, w stylu bizantyjskim, na frontonie wieża (przerobiona w r. 1975) z kruchtą w przyziemiu, dwa ołtarze: główny św. Andrzeja Boboli, z krzyżem z kościoła unickiego i boczny św. Trójcy, wykonane z dawnego ikonostasu. W latach 2004 - 2006 przeprowadzono generalny remont kościoła. Wewnątrz i na zewnątrz pomalowany. Blacha na kosciele pomalowana w 2006 roku.

Odpust: św. Andrzeja Boboli (niedziela po 16 V).

2. Kościół filialny, pw. Narodzenia NMP, w Chmielku, z lat: 1982-84, jednonawowy, na zapleczu salka katechetyczna i zakrystia, poświęcony w r. 1990 przez bpa Bolesława Pylaka. Wewnątrz trzy ołtarze: główny z obrazem Narodzenia NMP i Matki Bożej Siewnej, boczne: z obrazami MB Licheńskiej i Najświętszego Serca Pana Jezusa.;

Odpust: Narodzenia NMP (niedziela po 8 IX).

3. Kościół filialny, pw. św. Maksymiliana Kolbe, w Osuchach, z lat: 1986-90, jednonawowy, poświęcony w r. 1990 przez bpa lubelskiego Bolesława Pylaka. Odpust: św. Maksymiliana Kolbe (niedziela po 14 VIII)

Kościół filialny Trójcy Przenajświętszej wybudowany w roku 2004, jednonawowy, poświęcony 20 czerwca 2006 roku przez Bpa Jana Śrutwę. Wyposażony i ogrodzony. Odpust uroczystośc Trójcy Przenajświętszej.

4. Kaplica na cmentarzu grzebalnym, pw. Miłosierdzia Bożego, z r. 1995.

5. Kaplica w Łukowej, nad wodą, pw. św. Jana Nepomucena, z w. XIX, remontowana w r. 1999.

6. Kamienne krzyże w Podsośninie i Łukowej II, z r. 1870, postawione jako wotum dziękczynne za urodzenie dziecka

7. Krzyż kamienny w lesie nad Tanwią

8. Pomnik w Szarajówce upamiętniający spalenie miejscowości przez Niemców. Pomnik przy kościele parafialnym z roku 1999r, upamietniający pacyfikacje Łukowej.

Ruchy i stowarzyszenia

Kapłani, którzy pracowali w parafii

Proboszczowie:
ks. Witold Smyk (1988-2009)

Wikariusze:
ks. Jacek Rak (1991-2001), ks. Stanisław Ciupak (1991-1996), ks. Stanisław Kiciński (1996-2001), ks. Maciej Nizio (2001-2005), ks. Lesław Białek (2001-2003), ks. Marek Sobiłło (2003-2009), ks. Bogusław Milo (2005-2008), ks. Michał Grela (2007-2008), ks. Mariusz Lasota (2008-2013), ks. Dariusz Komadowski (2009-2013), ks.Grzegorz Korgul (2013-2018), ks. Tomasz Szumowski (2013-2018), ks. Marcin Dańków (2018-2021)

Kapłani, zakonnicy i zakonnice pochodzący z parafii

ks. Robert Strus, ks. Jan Słoma (archidiec. lubelska), ks. Władysław Kowalik (archidiec. lubelska), ks. Andrzej Sereda (archidiec. lubelska), ks. Przemysław Kuśmierz (archidiec. lubelska), ks. Bronisław Osuch (Włochy), ks. Zbigniew Grzyb (Czechy), s. Maria Grzyb, s. Zenobia Kożuszek FDC, s. Janina Farion OSFB, s. Józefa Dzikoń OSFB, s. Janina Dzikoń OSFB, s. Helena Syta OP, s. Justyna Padiasek CSFB, s. Zofia Mazur FMM, s. Wiesława Otkała FMM, s. Sylwia Stelmach FMM