Parafia pw. Świętego Wojciecha i Matki Bożej Różańcowej Nielisz

Do parafii należą miejscowości: Gruszka Duża, Gruszka Mała, Nawóz, Nielisz

Pierwotnie Nielisz należał do parafii Wielącza. Na początku w. XVII w Nieliszu była kaplica, która po powiększeniu w r. 1640 stała się ośrodkiem duszpasterskim. W tym roku właściciel majątku nieliskiego, Maciej Gąsiorowski, wybudował przy kaplicy mieszkanie, a proboszczowi dał prawo wyrębu drzewa w lesie. W zamian prosił proboszcza wieląckiego o odprawianie przynajmniej raz w miesiącu Mszy św. w Nieliszu. Dopiero w r. 1753 Nielisz otrzymał prawa parafii lecz ciągle funkcjonował jako filia Wielączy. W tym charakterze placówka funkcjonowała jeszcze w w. XIX. Z tego powodu daty 1753 nie można ściśle traktować jako oficjalnej erygowania parafii.

Nielisz należał do diecezji chełmskiej i razem z parafią wielącką wchodził w skład dekanatu Zamość. Należy jednak pamiętać, że od roku 1753 filia nieliska prowadziła oddzielne księgi parafialne, a całkowicie uniezależniać zaczęła się od końca XIX w. Była uposażona przez dziedziców nieliskich w ziemię. Dzisiaj z tego uposażenia pozostało tylko 2,89 ha ziemi. Granice parafii uległy zmianom. Po II wojnie światowej Bortatycze i Białobrzegi przyłączono do parafii Sitaniec. Wybudowano również nowy kościół we wsi Złojec, który rozciągnął opiekę duszpasterską nad częścią dawnego terytorium parafii nieliskiej. Wśród organizacji religijnych działało bractwo Krwi Pana Jezusa i Trzeci Zakon św. Franciszka. W okresie międzywojennym bibliotekę założył ks. Stanisław Samorek. Została ona powiększona w r. 1955. Na terenie parafii dawniej mieszkali unici, natomiast w drugiej połowie w. XIX spotykamy prawosławnych, którzy posiadali swoją świątynię w Złojcu.

W r. 1600 na miejscu obecnego kościoła stała kaplica. W r. 1640 wybudowano większą kaplicę z fundacji Macieja Gąsiorowskiego. W r. 1750 nastąpiła budowa kościoła z fundacji ks. Pawła Łosieckiego. Kościół obecnie istniejący pw. św. Wojciecha i MB Różańcowej powstał po przebudowaniu dawnego w r. 1859, a w r. 1860 poświęcony przez dziekana zamojskiego, ks. Lenkiewicza, odnawiany w w. XIX i w okresie międzywojennym. W r. 1959 przeprowadzono jego kapitalny remont (nowe dębowe podwaliny, wymiana spróchniałych belek u dołu).

W r. 1961 dobudowano większy przedsionek. W r. 1973 nastąpiła rozbudowa kościoła wg planów inż. Czesława Dernałowicza z Lublina. W latach 1974-1975 pomalowano kościół z zewnątrz i od wewnątrz. Kościół drewniany, jednonawowy, przy prezbiterium zakrystia, nad nawą wieżyczka na sygnaturkę. Ołtarz główny jest drewniany w stylu barokowym, a w nim obraz św. Wojciecha. Ponadto są 2 ołtarze boczne. Na chórze muzycznym znajdują się stare organy, remontowane w r. 1957 przez Wojciecha Grzankę z Tuchowa. W zakrystii przechowywane są stare naczynia i szaty liturgiczne. Obok kościoła w 1946 r. wybudowano drewnianą dzwonnicę, 2 dzwony wykonano po 
II wojnie światowej w firmie Felczyńskiego w Przemyślu. Poświęcił je dziekan szczebrzeszyński, ks. Cieślicki.

1. Cmentarz parafialny, czynny, założony w poł. w. XIX, w kształcie nieregularnego wieloboku o pow. 5,17 ha, podzielony na kwatery, ogrodzony metalowa siatką przy słupach z czerwonej cegły

2. Cmentarz z I wojny światowej w Nawozie, nieczynny, założony prawdopodobnie w r. 1915, w kształcie trójkąta prostokątnego o pow. 0,08 ha, pochowani są żołnierze armii austriackiej i rosyjskiej

3. Cmentarz z I wojny światowej w Nawozie, nieczynny, założony prawdopodobnie w r. 1915, w kształcie wydłużonego prostokąta o pow. 0,56 ha, pochowanych jest 1001 żołnierzy armii austriackiej, ogrodzony metalowymi przęsłami przy metalowych słupach

Kapłani zmarli pochowani na cmentarzu parafialnym:
ks. Maciej Cebuliński (+1869), ks. Antoni Komorowski (+1892), ks. Adam Szczerbiński (+1916), ks. Stanisław Samorek (+1966), ks. Franciszek Buhajczuk (+2014)

Kaplica drewniana na cmentarzu przykościelnym z r. 1906. Powstała ona z altany, w której witano hr. Maurycego Zamoyskiego powracającego ze ślubu z Klemensowa (tutaj była granica ordynacji). Kaplica latem służy do odprawiania Mszy św. na placu kościelnym.