Parafia pw. Świętego Leonarda Tyszowce

Do parafii należą miejscowości: Czermno Kol., Klątwy, Lipowiec, Mikulin, Podbor, Przewale, Tyszowce, Wojciechówka, Zielone

W pierwszej poł. w. XV Tyszowce były lennem książąt mazowieckich, po r. 1462 przechodzą do dóbr królewskich, do r. 1768 siedziba starostwa niegrodowego. Miasto lokowane zapewne przed r. 1424 i ponownie w r. 1453. Miasto zniszczone w czasie wojen w połowie w. XVII (tu zawiązano w 1655 r. Konfederację Tyszowiecką przeciw Szwedom) oraz kilkakrotnie pożarami w 1. poł. w. XVIII.

Utrata praw miejskich w 1869 r. Osada prawie w całości spalona w r. 1907 oraz w okresie drugiej wojny światowej. Kościół parafialny usytuowany na wschód od rynku. W 1750 r. wzmiankowane trzy drewniane cerkwie unickie: parafialna, oraz dwie filialne na przedmieściach Dębina i Zamłyniu (wszystkie trzy zamienione ok. r. 1875 na prawosławne), ponadto w 1891 r. wzniesiono murowaną cerkiew prawosławną, drewniane cerkwie istniały jeszcze w r. 1902. Tyszowce odzyskały prawa miejskie 1 I 2000 r.

Erygowanie parafii rzymskokatolickiej w Tyszowcach miało miejsce najprawdopodobniej przed r. 1424 (w czasie pierwszej lokacji miasta), zapewne z fundacji księcia Ziemowita IV. Wg wizytacji z r. 1603 istniał kościół drewniany, spalony ok. r. 1629; odbudowany staraniem proboszcza ks. Bartłomieja Szołomowskiego, nie był ukończony w r. 1637, zniszczony częściowo 1648 r. przez Kozaków, następnie zapewne odbudowany (drewniany wzmiankowany w wizytacjach 1671, 1717). Kolejny drewniany, z fasadą dwuwieżową, wzniesiony w r. 1722 z fundacji Piotra Potockiego, wojewody czernihowskiego, starosty tyszowieckiego
i jego żony Katarzyny z Chodorowskich; konsekrowany w r. 1726 (pw. św. Leonarda i św. Krzyża); spalony w r. 1803.

Do końca w. XVIII parafia należała do diecezji chełmskiej (wchodziła w skład dekanatu grabowieckiego). W w. XIX w diecezji lubelskiej został utworzony dekanat tyszowiecki, który istniał do r. 1865. Potem parafia została włączona do dekanatu tomaszowskiego. Dekanat tyszowiecki reaktywowano po I wojnie światowej. Granice parafii były bardzo rozległe. W wyniku podziału omawianego terenu w XX w. utworzono parafie w: Perespie, Sahryniu i Turkowicach. Uposażenie parafii tyszowieckiej było dość znaczne, a składały się na nie: 3 łany pola, 3 łąki, dziesięciny, snopowe. Przy parafii już w w. XVII prawdopodobnie istniał szpital dla ubogich i bractwo różańcowe. Od dawna rozwijał się tutaj kult św. Leonarda (przejawiało się to m.in. w modlitwach zanoszonych za jego pośrednictwem przez matki brzemienne).

Od r. 1955 czasowo w Tyszowcach pracowały Służebniczki NMP (starowiejskie). Dom zakonny zorganizowały sobie w r. 1975 (były do  1993 r.). W 1997 r. powstał na terenie poprzedniej plebanii klasztor Mniszek Kamedułek. W XVIII w. proboszczem w Tyszowcach był ks. Melchior Jan Kochnowski, późniejszy bp sufragan chełmski.

Obecny kościół wzniesiony w latach: 1865-7 (nawa) i 1869-1870 (prezbiterium i wieża) wg projektu Henryka Marconiego. Świątynia murowana z cegły, otynkowana. Trójnawowa z czteroprzęsłowym korpusem i czworobocznym prezbiterium, równej szerokości z nawą główną, z dwiema kwadratowymi zakrystiami po bokach; od frontu dwie czworoboczne wieże. Wewnątrz sufity, ściany rozczłonkowane pilastrami. Fasada w części środkowej ujęta zdwojonymi pilastrami, z półkoliście zamkniętą wnęką pomiędzy nimi, zwieńczona trójkątnym szczytem; wieże dwukondygnacjowe, z pilastrami na narożach. Ściany boczne dzielone pilastrami na wysokich cokołach, podtrzymującymi belkowanie obiegające wokół kościół. Okna zamknięte półkoliście. Dachy dwuspadowe oraz czworoboczne hełmy wież z wysokimi balasami i wieżyczka na sygnaturkę kryte blachą; szczyt, wieże i wieżyczka na sygnaturkę zwieńczone żelaznymi, kutymi krzyżami.

Ołtarz główny i dwa ołtarze boczne, analogiczne, o charakterze późnobarokowym, w głównym dwie rzeźby niezidentyfikowanych świętych, późnobarokowe z 1. poł. w. XVIII oraz obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z przełomu w. XVII/XVIII, mocno przemalowany, w sukienkach drewnianych, zapewne z w. XIX; w jednym z bocznych ołtarzy obrazy: św. Stanisław Kostka z ok. poł. w. XVIII, z herbem Kostków Dąbrowa, gruntownie przemalowany, z datą 1940 i sygn. Aleksandra Mizerskiego z Tyszowiec; w zwieńczeniu św. Stanisław bp z w. XVIII. Dwa ołtarze boczne rokokowe z 2. poł. w. XVIII, z mensami po r. 1870, przeniesione z kościoła pobernardyńskiego w Radecznicy; w lewym rzeźby zakonnicy i niezidentyfikowanego papieża rokokowe z 2. poł. w. XVIII, w polu głównym obraz św. Leonarda z 1. poł, w. XVII, w sukience wraz z krzyżem i pastorałem srebrnymi, częściowo pozłacanymi z w. XVII, tabernakulum zapewne z w. XIX. Ambona rokokowa z 2. poł. w. XVIII, z nowszą rzeźbą NMP Niepokalanie Poczętej. Dwa konfesjonały z w. XVIII. Chrzcielnica z w. XVIII, z miedzianą misą. Feretron o charakterze późnobarokowym z przełomu w. XVIII/XIX z obrazami: Matki Boskiej Różańcowej oraz Dzieciątka Jezus. Dwa obrazy pounickie: Męczeństwo św. Jozafata i św. Mikołaj bp z 1. poł. w. XIX. Krucyfiks późnobarokowy w. XVIII (prawdopodobnie z ołtarza z kościoła pobernardyńskiego w Radecznicy). Kielich późnobarokowy w. XVIII, gładki. Krzyż ołtarzowy klasycystyczny
z w. XIX, metalowy. Lichtarz późnobarokowy w. XVIII, cynowy. Cztery świece woskowe ulane w w. XVII dla uczczenia zwycięstwa Konfederacji Tyszowieckiej (wys. ok. 4 m). Obok kościoła stoi murowana dzwonnica z trzema dzwonami wykonanymi przez firmę Felczyńskich w Przemyślu. Na cmentarzu kościelnym 4 kaplice z I połowy w. XIX.

Mniszki Kamedułki

Kapłani zmarli pochowani na cmentarzu parafialnym:
ks. Michał Kot (+1989), ks. Władysław Tarkowski (+1981), ks. Władysław Zakrzewski (+2013)

Kościół filialny: Przewale

Kaplice: Tyszowce: Dom Opieki Społecznej, Klasztor Sióstr Mniszek Kamedułek