Urodziła się 9 września 1956 r. w Hrubieszowie. Rodzice jej byli rolnikami na małym gospodarstwie, wychowali i wykształcili 3 dzieci. Ojciec – żołnierz Armii Krajowej, zaszczepił w jej sercu miłość do Boga i Ojczyzny, uczył honoru, pracy, obowiązku i szacunku do ludzi. Matka – pracując ciężko wspólnie z ojcem na gospodarstwie, zawsze znajdowała czas by zapewnić jej odpowiednie wzorowe, jak na wieś warunki do pracy i nauki.
Szkołę podstawową Maria Gmyz ukończyła w miejscowości Hostynne w powiecie hrubieszowskim. Edukację kontynuowała w Liceum Ogólnokształcącym w Hrubieszowie. Po maturze podjęła pracę jako nauczycielka w szkole podstawowej. Po rocznej praktyce pedagogicznej rozpoczęła studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej.
W 1983 r. obroniła pracę dyplomową pod kierunkiem prof. dr hab. Wiktora Zina, otrzymując tytuł magistra inżyniera architekta.
Pracę zawodową rozpoczęła jeszcze przed obroną dyplomu w Zamościu w Pracowni Konserwacji Zabytków. Jednocześnie prowadziła projektową działalność gospodarczą w ramach Architektonicznej Pracowni Projektowej.
Do najważniejszych osiągnięć Marii Gmyz w służbie Kościołowi Zamojsko-Lubaczowskiemu należą:
- aktywność i pełnienie przez wiele lat funkcji kierowniczych w Radzie Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej
- zaangażowanie w dzieło utworzenia Katolickich Szkół Publicznych im. Św. O. Pio. w Zamościu
- organizacja Tygodni Kultury Chrześcijańskiej w Zamościu
- przynależność do Katolickiego Stowarzyszenia Inteligencji
- zaangażowanie w organizację Marszów na rzecz Życia i Rodziny
- aktywny udział w życiu kościoła lokalnego połączony ze świadectwem wiary (publikacje wierszy o tematyce religijnej), nagrodzony przez Biskupa
Zamojsko-Lubaczowskiego Medalem Zasługi za Dzieło Ewangelizacji
(otrzymała go jako pierwsza w dziejach diecezji)
- organizowanie przez wiele lat konkursów plastyczno-poetyckich dla dzieci i młodzieży
- uczestnictwo w pracach Komisji Artystyczno-Budowlanej przy Kurii Diecezjalnej w Zamościu
- projekt Ołtarza Papieskiego dla Jana Pawła II przy kościele MB Królowej Polski w Zamościu
- projekt Pomnika Jana Pawła II przed kościołem MB Królowej Polski w Zamościu
- projekt Domu Księży Seniorów Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej w Biłgoraju
- projekt kościoła pod wezwaniem św. Ojca Pio w Tomaszowie Lubelskim
- liczne projekty kościołów, kaplic i ich wnętrz
Zmarła 10 lutego 2021 r.
Żegnamy człowieka całym sercem oddanego pracy na rzecz Kościoła i niezwykle aktywnego w podejmowaniu inicjatyw ewangelizacyjnych. Dziękujemy.
Niech Dobry Bóg nagrodzi Ją radością Nieba.
Wieczny odpoczynek racz Jej dać, Panie, a światłość wiekuista niechaj Jej świeci.
Msza św. żałobna pod przewodnictwem Biskupa Pomocniczego Mariusza Leszczyńskiego w katedrze zamojskiej - poniedziałek, 15 lutego 2021 r., godz. 11.00.
Msza św. pogrzebowa - poniedziałek, 15 lutego 2021 r. o godz. 15.00 w kościele pw. św. Jana Chrzciciela w Hostynnem.
Na Mszy św. żałobnej i pogrzebowej będzie trumna z ciałem śp. Marii Gmyz.