Parafia pw. Świętej Anny Gródek

Do parafii należą miejscowości: Gródek, Gródek Kol., Hopkie, Łubcze, Nedeżów, Parama, Szlatyn, Typin, Werszczyca, Wola Gródecka Kol., Wola Gródecka

Parafia została erygowana, 13 VI 1420 r., przez bpa chełmskiego Jana Biskupca. W okresie przynależności do diecezji chełmskiej wchodziła w skład dekanatu Grabowiec. Granice parafii były rozleglejsze od dzisiejszych, gdyż obejmowały również obecną parafię Podhorce. Z dawnego uposażenia pozostało przy parafii 14 ha ziemi i łąk. Szczególnie ciężkim okresem była II wojna światowa. Miejscowa ludność podzieliła los Polaków Zamojszczyzny: akcje eksterminacyjne, wysiedlanie. Również został wysiedlony proboszcz, a kościół zamknięto. Do r. 1875 na tutejszym terenie było 7 kościołów unickich. Po kasacie unii zostały one zamienione na cerkwie prawosławne, a w czasie ostatniej wojny uległy zniszczeniu. W okresie międzywojennym było tutaj około 50% ludności prawosławnej. Obecnie na terenie parafii jest tylko kilka osób należących do Kościoła prawosławnego. W r. 1961 dom zakonny w Gródku założyły siostry felicjanki. Od dawna istniało tu bractwo różańcowe. Jest również niewielka biblioteka parafialna.

Pierwszy kościół, zapewne drewniany, wzniesiony w r. 1409, parafialny, z fundacji Wołczko z Gródka, Wojciecha ze Szlatyna, Stefana z Woreszycy (Werszczycy?), Stanisława z Tupina i Mikołaja z Podhorzec, dziedziców wsi, konsekrowany 1420 przez Jana Biskupca bpa chełmskiego; zniszczony 1654. Kolejny drewniany, p.w. Wniebowzięcia NMP, wystawiony 1666 staraniem ks. Gabriela Piekarskiego, w 1717 r. groził zawaleniem; trzeci, również drewniany, z wieżą, wystawiony przed r. 1726 staraniem ks. Łukasza Rudkowskiego. Obecny został ukończony w r. 1840 lub 1846 r. Klasycystyczny. Prezbiterium zwrócone na północ. Murowany z cegły, otynkowany. Trzynawowy, bazylikowy. Założony na rzucie prostokąta; korpus nawowy czteroprzęsłowy, od frontu w pierwszym od wejścia przęśle naw bocznych wydzielone składziki, ponad nimi chór muzyczny wsparty w nawie głównej na dwóch kolumnach; w przedłużeniu nawy głównej od północy krótkie prezbiterium zamknięte od wewnątrz półkoliście; po jego bokach czworoboczne zakrystie, nad którymi od zachodu znajduje się skarbiec, a od wschodu loża kolatorska. Nawa główna otwarta do bocznych arkadami wspartymi na drewnianych kolumnach. Pierwotnie wnętrze kryte płaskim stropem, który w nawie głównej i prezbiterium zamieniono pod koniec w. XIX na pozorne sklepienie beczkowe. Fasada poprzedzona schodami, jednokondygnacjowa z wydatnym gzymsem, ponad którym szczyt o falistej linii; pięcioosiowa, z polem środkowym ujętym w pary pilastrów toskańskich; na osi prostokątny otwór wejściowy, ponad nim półkoliste okno w profilowanym obramieniu; w wąskich polach między pilastrami półkoliste nisze z rzeźbami śś. Antoniego Padewskiego i Jana Nepomucena, powyżej kwadratowe wnęki w ogzymsowanych obramieniach. Drzwi główne dwuskrzydłowe, ozdobne, oraz sześć drzwi jednoskrzydłowych, wszystkie klasycystyczne z okresu budowy kościoła. Dach o jednej kalenicy, trójpołaciowy, z wieloboczną wieżyczką na sygnaturkę z latarnią i cebulastą kopułką; kryty blachą.

Ołtarz główny o charakterze późnobarokowym z r. 1900, z rzeźbami śś. Józefa i Jana Nepomucena z w. XVIII (?) oraz puttami w zwieńczeniu, współczesnymi ołtarzowi, w nim obraz NMP Niepokalanie Poczętej z w. XVII/XVIII, w metalowej osłonie rokokowej z 2. poł. w. XVIII, odnawianej 1973. Dwa ołtarze boczne zapewne z r. 1900, w nich obrazy: w lewym Św. Trójca być może z w. XVIII, w metalowej osłonie z tegoż czasu, pozłacanej i posrebrzanej; w prawym św. Anna Samotrzeć z 2. poł. w. XVII, w metalowej osłonie z w. XVIII, pozłacanej i posrebrzanej; trzeci ołtarz boczny skomponowany po 1945 z elementów starszych i nowych, w nim m.in. rzeźby klęczących aniołów późnobarokowe z 1. poł. w. XVIII oraz obraz Matki Boskiej adorującej Dzieciątko z Duchem Św. w postaci Gołębicy z w. XIX. Ambona eklektyczna w. XIX-XX. Chrzcielnica w typie klasycystycznym zapewne z ok. poł. w. XIX. Epitafia: 1. płyta kamienna z zatartym napisem cyrylicą i datą 1651; 2. Julii z Tuszyńskich Rakowskiej (zm. 1849), jej syna Adama (zm. 1841) i córki Marii (zm. 1849), ufundowane przez męża i ojca, Tytusa Rakowskiego, z herbami Nałęcz i Trzywdar, klasycystyczne z czerwonego marmuru. Organy z r. 1854, przerobione w r. 1904, remontowane w r. 1954 i 1999.

Dzwonnica. Zapewne współczesna z kościołem. Murowa na z cegły, otynkowana. W kształcie dwóch słupów nakrytych blaszanym daszkiem dwuspadowym. Umieszczone są w niej 2 dzwony z r. 1949 i w tym samym roku poświęcone przez dziekana, ks. Stanisława Niedźwińskiego.

Przy kościele stoi 5 zabytkowych pomników. Ponadto na terenie parafii jest drewniana kapliczka przydrożna w Gródku, podobnie mała kapliczka drewniana na cmentarzu.

. Przykościelny, dawniej także grzebalny, nieczynny, założony w I poł. w. XIX

2. Grzebalny, rzymskokatolicki, czynny, założony na pocz. w. XIX, w kształcie prostokąta o pow. 1,4 ha, podzielony na kwatery, ogrodzony metalowymi przęsłami przy murowanych z cegły klinkierowej słupach

3. Cmentarz prawosławny dawniej greckokatolicki w Nedeżowie, nieczynny, użytkowany do II wojny światowej, założony ok. r. 1875, w kształcie czworoboku o pow. 0,09 ha, ogrodzony drewnianym płotem

4. Cmentarz prawosławny, dawniej greckokatolicki w Szlatynie, nieczynny, założony w XIX w., użytkowany do r. 1946, w kształcie litery L, ogrodzony wałem ziemnym i rowem

Kapłani zmarli pochowani na cmentarzu parafialnym:
ks. Edward Śliwiński (+1919), ks. Piotr Kurowski (+1990)

. Kościół filialny, pw. MB Śnieżnej, w Nedeżowie, drewniany, z r. 1981, kryty blachą, wnętrze założone boazerią.

Odpust: MB Śnieżnej (I niedziela sierpnia)

2. Kościół filialny, pw. MB Królowej Polski, w Szlatynie, murowany, z r. 1984 wg projektu archidiec. Czesława Skrzypka, dach kryty eternitem, nad wejściem głównym drewniana wieżyczka.

Odpust: MB Królowej Polski (3V)