Instytut Pamięci Narodowej
Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa
Uprzejmie informuję, iż w dn. 1 stycznia 2019 r. weszła w życie Ustawa o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski (Dz.U.2018, poz. 2529), której myślą przewodnią jest „oddanie hołdu przeszłym pokoleniom, które swoją postawą oraz walką o niepodległą i suwerenną Ojczyznę walnie przyczyniły się do wyzwolenia Narodu Polskiego”. Mając na względzie godne zachowanie w narodowej pamięci poświęcenia tych pokoleń ustawodawca przewidział, że Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu będzie sprawował opiekę nad grobami weteranów, prowadził ich ewidencję oraz udzielał dotacji celowych i świadczeń pieniężnych na pokrycie kosztów związanych z budową, utrzymaniem oraz remontem tych obiektów.
O wsparcie finansowe mogą występować zarówno rodziny będące dysponentem grobu, jak i fundacje, stowarzyszenia, kościoły, związki wyznaniowe, czy urzędy gminy.
Zgodnie z Ustawą z dn. 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej realizację zadań, o których mowa w ww. Ustawie przypisano do Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa. W celu wypełnienia nałożonej przez ustawodawcę misji związanej z pielęgnacją ww. mogił w pierwszej kolejności wynika potrzeba utworzenia ewidencji grobów weteranów.
Prowadzona przez IPN ewidencja ma obejmować groby weteranów znajdujące się zarówno na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i poza jej granicami. Do grobów weteranów zaliczać się mają mogiły osób walczących o odzyskanie niepodległości Polski lub w obronie niepodległości i granic suwerennej RP, biorących udział w wojnach, działaniach zbrojnych i niepodległościowych oraz powstaniach narodowych w okresie od 1768 r. do 1963 r., a także groby funkcjonariuszy cywilnych władz powstań narodowych, administracji podziemnego Państwa Polskiego w okresie wojny 1939-1945, członków władz i Rządu RP na uchodźstwie w latach 1939 - 1990, podziemnych niepodległościowych organizacji cywilnych wiatach 1945- 1956.
Z uwagi na fakt, że zdecydowana większość mogił, w których spoczywają szczątki weteranów walczących o w pełni wolną i suwerenną Polskę położona jest na cmentarzach parafialnych, zwracam się do księży proboszczów – administratorów cmentarzy na terenie diecezji zamojsko-lubaczowskiej o fakcie, że powyższe mogiły od początku 2019 roku znajdują się pod opieką Państwa Polskiego, i że Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN zbiera informacje na ich temat (zarówno oddziały IPN, jak i Centrala w Warszawie, [email protected]).
Jednocześnie przekazuję, że do Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN dochodzą pojedyncze sygnały o likwidacji grobów weteranów położonych na cmentarzach parafialnych. Głęboko wierzymy, że są to jedynie incydenty, a cytowana powyżej ustawa będzie gwarantem zachowania miejsc spoczynku naszych rodaków, którzy w chwili zagrożenia ryzykowali własne życie dla wolnej i niepodległej Polski.
Adam Siwek
Dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa